Chrif mohamed amezian est né en 1859 dans la tribu Ait bouyefrour , province de Nador .Après avoir fréquenté l’école coranique et appris le Coran ,il s’est attaché à l’étude du fikh sous la conduite de du cheikh abou lhassan saidali tanouti .A l’age 27ans,il rejoint la ville de fez pour compléter sa formation théorique et satisfaire sa passion pour les études de théologie et de littératures l’age de 31 ans .il a regagné sa région natale pou exercer dans la magistrature en tant que juge du Chrââ. Autant il était un cadé qui jugeait dans le cadre de la justice, de légalité et de droit, autant il était un chef religieux et moral respecté et aimé par les habitants des tribus qui le consultaient pour les problèmes liés à la communauté.
A l’époque, les Espagnols étaient en train de réaliser la ligne de chemin de fer liant Melilla aux mines de fer dans le jbel Ouksen. Il est appeler que ces mines de fer ont été cédées par Bouhmara aux Espagnols moyennant un prix dérisoire. Sous le commandement de Charif Mohamed Amaziane, les Moujahidounes ont réussi, lors de la première attaque lancée contre l’armée du colonisateur espagnol, à endommager la ligne de chemin de fer et à détruire les Installations et les équipements.
A ce titre, Charif Mohamed Amaziane stimule les sentiments nation listes et patriotiques des tribus du Rif et apppela à combattre le colonialisme espagnol.
A partir de cet acte héroïque, l’espagnol a commencé à renforcer ses unités militaires pour combattre et réprimer les moujahidounes . la première grande bataille entre les combattants rifains dérigés par Chrif Mohamed Amaziane et l’armée espagnole a lieu à l’endroit dit « Diwana » et s ‘est soldés par une débâcle et une défaite espagnole : Plus de 3.000 soldats tués blessés. A partir de ce succés, toutes les tribus du Rif se sont jointes au combat héroïque mené par Cherif Mohamed Ameziane .Aussi, le nombre des mojahidounes a-t-il augmenté. Chaque tribu envoyait des renforts en homme en matériel, en donnée. Ceux parmi les habitants qui étaient restés dans les tribus avaient pro mission de surveiller les déplacements et les mouvements des troupes ennemies et de donner la l’arme en allumant le feu en cas de danger ou de préparatifs d’attaque.
Durant 5 ans Charif Mohamed Amaziane a livré plus de 100 batailles coloniales parmi lesquelles on peut citer : la bataille de diwana , la bataille de Had Ait Chiker,la bataille de Keana ,la bataille de Selouane ,la bataille de Segangan etc.… Tout en stimulant le sentiment nationaliste des tribus, Charif Mohamed Amaziane était le premier sur le front en première ligne face à l’ennemie. Décédé sur le champ d’honneur lors de la bataille de Hamam, il fut enterré dans sa région natale après avoir été au préalable transféré par les espagnoles à Mellila.
Source : http://www.dromadaire.com/azghenghan/city
<A name=#nl>
Amezruy n Muhemmed Amezyan
Muhemmed Amezyan is geboren in 1859 en hij behoord tot de Ayt Bu Yefrur. dat ligt in de noordelijke provincie Nador -. Na de Koranschool te hebben bezocht en de Koran geleerd hebben, begint hij aan de studie van 'refqih' - onder begeleiding van Ccix Abu Lhasan Saydali Tanuti - . Wanneer hij de leeftijd van 27 jaar bereikt, gaat hij naar de stad Fez om zijn theoretische opleiding aan te vullen en zich over te geven aan zijn hartstocht voor de theologische en literaire studies. Vervolgens is hij teruggekeerd naar zijn geboortegebied om in de rechterlijke macht het beroep van 'rechter van de Cre3' uit te oefenen. Hij was een 'Rqadi' die in het kader van de rechtvaardigheid, wettigheid en het recht oordeelde. Ook was hij een religieus hoofd en werd door de bewoners moreel gerespecteerd; hij was een geliefd inwoner. Hij werd door de inwoners geraadpleegd over de problemen waar de gemeenschap zo nu en dan te kampen had.
In die hoedanigheid stimuleerde Muhemmed Amezyan de nationalistische en patriottische gevoelens van de stammen in de Rif. En roept hen dus eigenlijk op om het Spaanse kolonialisme te bestrijden.
Toentertijd waren de Spanjaarden bezig met het verwezenlijken van een treinverbinding tussen Melilla en de ijzerertsmijnen in Adrar n Yeksan. Dat deze ijzerertsmijnen door Bu Hmara aan de Spanjaarden door middel van een belachelijke prijs werden afgestaan is zeker een noemenswaardig feit. Onder het bevel van Muhemmed Amezyan zijn de 'Imjahden' er in geslaagd om tijdens de eerste aanval - die tegen het leger van de Spaanse kolonisator wordt gelanceerd - de spoorweglijn te beschadigen. Ook zijn ze geslaagd de vestigingen en de uitrustingen te vernietigen. Vanaf deze heldendaad zijn de Spanjaarden begonnen met het versterken van zijn militaire eenheden om zo de 'Imjahden' te bestrijden en te onderdrukken , en/of bestraffen -. De eerste grote slag tussen de Riffijnse soldaten, aangevoerd door Muhemmed Amezyan - en het Spaanse leger vond plaats in Diwana. Het werd een ondergang en nederlaag voor de Spanjaarden; na afloop waren er zo'n 3 000 gewonde soldaten binnen het Spaanse leger.
Vanaf dit succes hebben alle stammen van de Rif zich bij de heldenclub , nog steeds aangevoerd door Muhemmed Amezyan - aangesloten - . Ook is het aantal 'Imjahden' gestegen. Elke stam verzond enkele mannen ter versterkking van het Riffijnse leger, en er werd ook materiaal gedoneerd. De inwoners die in de dorpen achterbleven hadden als taak om de verplaatsingen en de bewegingen van de vijandige troepen in de gaten te houden. Ook was het hun taak om een alarm sein te geven in geval van gevaar of voorbereidingen van aanval; dit gebeurde middels het aansteken van een vuur.
Gedurende 5 jaar heeft Muhemmed Amezyan meer dan 100 koloniale veldslagen geleverd, waaronder: De Slag van Diwana, De Slag van Rhed n Ayt Cicar, De Slag van Ikeanen, De Slag van Selwan, De Slag van Azghenghan, etc. Om het nationalistische gevoel van de 'stammen' te stimuleren was Muhemmed Amezyan , altijd - de eerste man die op de eerste frontlijn tegenover de vijand stond. Hij is als held overleden tijdens de Slag van Hammam. Hij was in eerste instantie in zijn geboortegebied begraven, maar werd vervolgens door de Spanjaarden overgebracht naar Mellila.
Copyright Nederlandse tekst: amazigh.nl/educatief/lees.php?gid=246 / door: Yasmina (YBD)
[BIMG]
[/BIMG]
نبذة عن حياة المجاهد الشريف محمد أمزيان الريفي
الشريف محمد امزيان هو من ابناء احمد عبد السلام القلعي الريفي. ولد سنة 1859 اسست عائلته زاوية في ازغنغان قرب مدينة الناظور عرفت بزاوية اولاد احمد عبد السلام القلعي الريفي ، تلقى تعليمه في المسجد كسائر أبناء الريف في تلك الفترة ، اشتغل منذ شبابه في التجارة ، خاصة بين الريف والجزائر ، وقد عرف بحميد الاخلاق ومساعدة الناس وحبهم ، وتحلى بمجموعة من المزايا الشخصية من ذكاء واستقامة وحب لبلاده وقوة العزيمة وعبقرية في التنظيم ومعاشرة الناس أي كل الخصال التي تميز شخصية فذة ، لذلك حظي باحترام أهل الريف ، وكان حسن السمعة في قبائل قلعية وقبائل كبدانة ، ولمكانته هذه كان يشرف على العقود الجماعية ، ويقصده الناس لتسوية النزاعات . كان ابناء الريف حين ينهون حرث ارضهم ومنذ فصل الربيع وايضا بعد جمع المحصول في فصل الصيف يهاجرون الى الجزائر ليشتغلو في ضيعات المعمرين الفرنسيين ، كانت هجرتهم مغامرة محفوفة بالمخاطر ، سواء حين يقطعون نهر ملوية الذي يمكن ان تجرفهم مياهه وكثيرا ماكان يحدث ، او بكثرة قطاع الطرق الذين يتربصون ، خاصة خلال موسم العودة لتجريد المهاجر مما جمعه من اشغاله الشاقة في الجزائر ، لذلك كثيرا ماكانوا يهاجرون في جماعات في كنف شخص يعرف الطريق ويعرف كيف يقطع نهر ملوية . كانت تلك الجماعات من المهاجرين تسير تحت كنفه سواء في ذهابها او في ايابها ، لحظوته بين الناس في الطريق ، وفوق هذا كله يحترمه زعماء القبائل الريفية ، ورغم انه لم يدخل المعترك العسكري والسياسي إلا بعد ان بلغ الخمسين من عمره ، فإن مكانته واسرته في قبائل قلعية الريفية كان يفرض عليه ان يعيش احداث ابناء جلدته عن كثب ، خاصة تلك التي تتعلق بالحروب ضد اسبانيا وليس من المعقول ان يجهل حرب 1893 بكل شراستها العسكرية وخطورتها السياسية ، و يبقى بعيدا عن المناوشات اللاحقة مع الاستعمار . لذلك ايضا لا يمكن لامزيان الا ان يطفو على سطح الاحداث حين نزل بوحمارة في الريف خاصة في قبائل ايث قلعية ، فيتمرد عليه ويدعو القبائل الى محاربته وهذا مايؤكده الكاتب جرمان عياش " الشريف امزيان من الاوائل الذين تفطنوا الى تواطؤ( الزرهوني (بوحمارة) مع الاجانب وعملوا على فضحه" ، لذلك كان الشريف امزيان ضمن زعماء القبائل الذين تحركوا للدفاع عن ارضهم والقضاء على هذا الشرير الزرهوني القادم من اجل نهب خيرات الريف ، واغتصاب النساء والاطفال (ولذلك خرب بوحمارة دار الشريف ونهبها ) ، وبعد ان انهزم بوحمارة الزرهوني امام قبيلة ايت ورياغل ، وتم طرده من الريف ، ذهب امزيان على راس وفد الى مدينة فاس بالمغرب سنة 1909لطرح قضية الريف وطلب المساعدة من سلطان المغرب للدفاع عن الاراضي والشرف ضد غزات المستعمرين ولكنه لم يتلقى جوابا ، فعاد الى الريف ووحد كلمة القبائل للدفاع عن البلاد ، وهكذا الى ان تحمل مسؤولية قيادة ثورة الريف الاولى سنة 1909 . الشريف امزيان من نوع القادة الذين لاتتسلط عليهم الاضواء الا بعد ان يخطفوها بأنفسهم . ا .هذا باختصار عن حياة هذا الرمز الكبير ، فرحمة الله على العالم القائد الشريف محمد امزيان
[BIMG]
[/BIMG]
The tomb of Mohamed Amezian in Azghenghan near Nador
[BIMG]
[/BIMG]
The tomb of Mohamed Amezian in Azghenghan near Nador

Memorium to Mohamed Amezian in Azghenghan
ولد الشريف محمد أمزيان الريفي س نة 1859 بقبيلة أيت بويفرور التابعة لإقليم الناظور حاليا ، حفظ القرآن الكريم وتعلم الفقه وقواعد ا للغة على يد الشيخ أبي الحسن السيدالي التانوتي ، وفي سن السابعة والعشرين إلتحق بمدينة فاس لإتمام دراسته ، وبعد أربع سنوات عاد إلى مسقط رأسه ليتولى منصب العدالة ثم قاضيا شرعيا بعد سنة واحدة على قبائل أيت بويحيي ومطالسة وأيت بويفرور ، كما كان راعيا روحيا يلجأ إليه أفراد القبائل في أمورهم الدينية ومشاكلهم الإجتماعية. وفي سنة 1909 دعا القبائل الريفية للجهاد ضد الإستعمار الإسباني دشنه بالهجوم على خط السكة الحديدية الرابط بين وكسان ومليلية وذلك في 9 يوليوز 1909. و خلال مدة خمسة سنوات دارت بينه وبين العدو أزيد من مائة معركة أهمها : معركة الديوانة ووادي الذئب ومعركة أزرورا ، معركة أركمان ـ بكبدانة ـ ، معركة أحد أيت شيكار ، معركة أزغنغان ، معركة سلوان ، معركة وادي كرت ، معركة تيكرمين ، ثم معركة الحمام ومعركة حجرة سيدي علي ، وكان يظنه هذه المعارك بنفسه ويتقدم الصفوف الأمامية إلى أن إستشهد في 15 ماي 1912 تغمده الله بواسع رحمته.
رحم الله ابطالنا و شهدائنا من المسلمين و العرب
و آل البيت خاصة الذين أفنوا حياتهم لنصرة هذا الدين
الحنيف و تحدوا ظلم الظالمين بما لديهم من إيمان و يقين
فاولئك دوما لنا القدوة و المثل و الشريف بن الشريف
الشهيد ابن الشهيد واخ الشهيدرائد بن محمد الريفي.
هو الذى يرفض الذل و الهوان و يصرخ فى وجهما
حتى لو كان القتل مصيره فهنيئة له بصحبه جدنا
الحبيب و آل بيته الشهداء الابرار فى جنان الخلد
و نسأل الله ينصرنا هذا الدين مرة اخرى و يغلبنا
على القوم الكافرين
الشريف الحقيقي الذي ينتمى لذرية ال البيت
هو الذي يعطى ولاءه الى الله ورسوله وال البيت عليهم السلام
فكرا ومنهجا وسياسة وادارة واقتصاد وغيره
رحمك الله أيهاالريفي الشهيد الشريف محمد إمزيان